Monthly Archives: Luty 2015

Kim są prelegenci, którzy wystąpią podczas konferencji we Wrocławiu?

Prelegenci, którzy wystąpią podczas konferencji naukowej Planowanie Miasta Przyjaznego są nie tylko dobrymi naukowcami teoretykami, ale również doświadczonymi praktykami. Jednakże wszystkich ich łączy wspólny obszar zainteresowań – miasto jako „nisza ekologiczna” współczesnego człowieka, jako społeczny mechanizm, który właściwie zarządzany może być miejscem szczęśliwym i generującym dobro, a źle zarządzany może być piekłem i udręką. 

O czym były wykłady podczas konferencji we Wrocławiu?

Uczestnicy wrocławskiej konferencji Planowanie Miasta Przyjaznego mogli wcześniej  przeczytać streszczenia (abstrakty) wystąpień prelegentów.

Maciej Borsa

Pojęcie „nowej urbanistyki” zwykło się utożsamiać z postmodernistyczną kompozycją, nawiązującą do tradycyjnych form urbanistycznych – ulic, kwartałów i placów. Nurt ten rozpoczął się w Ameryce, jako krytyka modernistycznej doktryny strefowania funkcjonalnego. W Europie natrafił na inny grunt – tu miasta są starsze, bardziej różnorodne, z wyraźnymi historycznymi korzeniami i co najważniejsze mniejsze i rosnące wolniej niż w innych częściach świata. Tu forma miasta zależy bardziej od mechanizmów rządzących jego przekształcaniem, od kształtu architektonicznego poszczególnych obiektów, niż od jednolitego planu. Co więcej, i czego doświadczamy ostatnio z pewnym zaskoczeniem w Polsce, wiąże się to też z kryzysem metodologicznym projektowania urbanistycznego, opartym o wąski paradygmat strefowania funkcjonalnego. Nowa urbanistyka postrzega miasto jako stale rozwijający się twór, powiązany z wieloma procesami toczącymi się w nim i w jego otoczeniu. Projektowanie urbanistyczne, w odróżnieniu od projektowania obiektów, zajmuje się organizacją ciągłego procesu, którego partnerami są władze publiczne, mieszkańcy i przedsiębiorcy. Wśród nich „krąży” ze swymi kompetencjami urbanista, starając się odnaleźć równowagę pomiędzy wieloma sprzecznymi interesami ścierającymi się w przestrzeni miasta.

Dominika Brodowicz

W kontekście ekologii, a szerzej zrównoważonego rozwoju współczesne miasta dotyka szereg wyzwań związanych m.in. z ochroną środowiska, zapobieganiem zanieczyszczeniu powietrza oraz zapewnieniem dostępu do zielonych terenów rekreacyjnych.  W krajach demokratycznych, w których partycypacja społeczna i współdecydowanie stanowią jeden z filarów rozwoju, zadania te często realizowane są na zasadach współrządzenia. Odbywa się to poprzez informowanie, konsultowanie i uczestnictwo w procesach planowania i zarządzania miastami w dwukierunkowym wymiarze, a więc władze miasta <-> społeczność lokalna.

W związku z powyższym w wystąpieniu poruszone zostaną zagadnienia partycypacji,  współpracy oraz dwukierunkowego kształcenia i podnoszenia wiedzy wśród społeczeństwa i decydentów w obszarach szeroko rozumianej ekologii miejskiej. Przedstawione przykłady dotyczyć m.in. projektów The Global Ecovillage Network (GEN), One Planet Living (OPL) i Friends of the Chicago River.

Krzysztof Baczyński

W obliczu zagrożeń środowiskowych i konieczności poszukiwania innowacyjnych metod ochrony środowiska Komisja Europejska wspiera projekty dotyczące innowacji ekologicznych ze szczególnym uwzględnieniem obszarów zurbanizowanych.  W rankingu Eco-Observatory prowadzonego przez KE Polska zajmuje niechlubne przedostatnie miejsce (27 na 28 członków Unii Europejskiej). Dlatego tak istotna jest ustawiczna edukacja ekologiczna społeczeństwa polskiego ze szczególnym uwzględnieniem osób mających bezpośredni wpływ na kształtowanie przestrzeni urbanistycznej. Nieocenioną pomocą w tym zakresie jest poznanie dobrych praktyk stosowanych w krajach znacznie bardziej zaawansowanych w tym względzie. Ważnym elementem projektu Ekologia konstruktywnie są filmy dokumentalne o charakterze edukacyjno-informacyjnym przedstawiające różne doświadczenia zagraniczne. Poszczególne odcinki całej serii filmów przedstawią różnorodność przyjętych podejść i rozwiązań zależnych od skali oraz stopnia trudności projektów.

Podczas pierwszej konferencji zaprezentowane będą m.in.: wspólnota mieszkaniowa, której funkcjonowanie opiera się na zasadach zrównoważonego rozwoju i poszanowania środowiska naturalnego; wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu promowania zrównoważonego rozwoju gospodarczego; rewitalizacja i zagospodarowanie śródmiejskich terenów poprzemysłowych; niestandardowa koncepcja planowania przestrzennego polegająca na współdzieleniu miejskich przestrzeni przez wszystkich użytkowników; trzy obiekty biurowe nagrodzone za nowatorskie rozwiązania ekologiczne; przykład realizacji zasad zrównoważonego rozwoju poprzez ekologiczny projekt oraz przyjazny środowisku styl życia mieszkańców; przykład wpisania się zasad zrównoważonego rozwoju w miejski krajobraz architektoniczny oraz ilustracja nowoczesnego i proekologicznego podejścia do rewitalizacji tkanki miejskiej.

Jacek Godlewski

Polityka przestrzenna miast i gmin sprzyja rozwojowi procesu spontanicznej urbanizacji. W wyniku intensywnego wypełniania zabudową bloku urbanistycznego, krajobraz strefy miejskiej oraz podmiejskiej zmienia się, tworząc gęsto zabudowaną przestrzeń. Problemy z zamieszkiwaniem w tych zespołach scedowane są na przyszłych właścicieli, którzy przekonani o opłacalności zakupu, nie zauważają w otoczeniu braku niezbędnych składników do prawidłowego funkcjonowania: miejsc parkingowych, zieleni czy usług podstawowych związanych z: edukacją, kulturą, rozrywką, sportem  i rekreacją. Brak tych składników tworzących przestrzeń publiczną – ogólnodostępną, powoduje zanikanie „jednostek sąsiedzkich”. Obecnie w zespołach miejskich, w ich centrach, lokalizowane są głównie funkcje usługowe oraz mieszkaniowe o dużej intensyfikacji zabudowy, charakteryzujące się maksymalizacją wskaźników przy preferowaniu nieekologicznych rozwiązań architektonicznych.

Janusz Korzeń

Krajowa Polityka Miejska, której projekt jest obecnie dyskutowany, służy ukierunkowanym terytorialnie działaniom państwa na rzecz zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych i wspomagać ją powinny podobne dokumenty na poziomie regionalnym. Obowiązujące prawo formalnie sprzyja tak rozumianemu rozwojowi, ale w praktyce wzmacnia procesy suburbanizacji i narastania nieładu w przestrzenie, na co bezpośredni wpływ ma sposób zarządzania przestrzenią i prowadzenia gospodarki nieruchomościami w gminach, a także projektowanie urbanistyczne, służące realizacji odosobnionych przedsięwzięć i nieukierunkowane na tworzenie spójnych przestrzennie struktur. Działania te polegają zazwyczaj na zaspokajaniu bieżących potrzeb inwestycyjnych, nie zawsze spójnych z zasadami zrównoważonego rozwoju i zintegrowanego planowania rozwoju. Poprawę sytuacji w tym zakresie upatruje się w zainicjowaniu współpracy międzygminnej, zwłaszcza w obrębie miejskich obszarów funkcjonalnych, metropolitalnych i aglomeracyjnych.

Katarzyna Sadowy

Planowanie miasta ma wielu interesariuszy: przedstawicieli administracji, przedsiębiorców, mieszkańców, projektantów i ekspertów różnych specjalności. Planowanie partycypacyjne oznacza proces, w którym istnieje płaszczyzna współpracy, dialogu i metody rozwiązywania konfliktów pomiędzy poszczególnymi grupami i uczestnikami procesu. Planowanie partycypacyjne wymaga też zaangażowania, chęci oraz umiejętności ze strony wszystkich jego uczestników. Potrzebne są więc metody i ramy organizacyjne takiej współpracy. W wystąpieniu zostaną zaprezentowane sposoby identyfikowania interesariuszy oraz odpowiednie metody ich angażowania w proces planowania.

Planowanie miasta musi mieć wymiar interdyscyplinarny, w którym zawarte są kwestie przestrzenne, gospodarcze, społeczne i środowiskowe, nie jako oddzielne zagadnienia, ale jako aspekty jednego procesu planistycznego. Dlatego też ważna jest również właściwa analiza zasobów i ryzyk występujących na danym obszarze. Do zasobów miasta zaliczamy elementy przestrzenne, takie jak układ urbanistyczny i krajobraz miejski; budowlane (budynki i budowle), w których rolę odgrywa jakość architektoniczna, stan techniczny oraz dostosowanie funkcjonalne; zasoby naturalne, związane ze środowiskiem przyrodniczym i klimatem; infrastrukturalne, do których zaliczamy uzbrojenie miasta i jego potencjał do dalszego rozwoju; gospodarcze, związane z istniejącymi na terenie miasta przedsiębiorstwami i ośrodkami badawczymi, a także z potencjałem (finansowym, organizacyjnym) i wreszcie zasoby ludzkie, na które składa się wiedza, wykształcenie i kwalifikacje mieszkańców oraz więzi społeczne i kultura. Planowanie musi opierać się na właściwym wykorzystaniu tych zasobów, niwelowaniu przy ich pomocy ryzyk płynących z otoczenia oraz wykorzystaniu pojawiających się w nim szans.

Szczególny nacisk został położony na zagadnienia planistyczne związane ze środowiskiem, wpływ, jaki wywierają decyzje planistyczne na poszczególnych użytkowników przestrzeni miejskiej oraz metody pomiaru i oceny kierunków rozwoju miasta z punktu widzenia rozwoju zrównoważonego.

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Collegium Mazovia.

 

Miasto cyfrowe

Aarhus jest drugim pod względem wielkości miastem Danii. Liczy dziś 315 tys. mieszkańców i stale notuje trend wzrostowy, natomiast aglomeracja Aarhus 1,2 miliona.

To ważny port morski i węzeł kolejowy. Już na początku XX wieku Aarhus stał się najważniejszym ośrodkiem naukowo-kulturalnym Jutlandii (jeden z pięciu duńskich regionów administracyjnych utworzonych 1 stycznia 2007 na mocy reformy administracyjnej. W jego skład wszedł dotychczasowy okręg Jutlandia Północna, a także część okręgu Viborg Amt i gminy Mariager, należącej przed reformą do okręgu Århus Amt.).

To właśnie w tym pięknym mieście zrodziła się idea Smart Aarhus. Idea Smart Aarhus jest de facto nowym sposobem myślenia, dzięki któremu miasta będą mogły rosnąć i rozwijać się w sposób innowacyjny, nowoczesny. Model opiera się o ścisła współprace zainteresowanych grup działających w ramach partnerstwa. Smart Aarhus jest platformą multimedialną, która pomoże rozwiązywać problemy społeczne, środowiskowe i ekonomiczne nowoczesnych miast

Smart Aarhus został oficjalnie zainaugurowany 24 stycznia 2012 roku. Utworzono 35 grup roboczych w oparciu o pracę licznych wolontariuszy. Grupy robocze otrzymały ambitne zadanie opracowania szkiców przyszłego miasta. O samym przedsięwzięciu autorzy piszą tak:

Jak zadbamy o wysoką jakość życia w miastach przyszłości? Jak – skoro zyjemy w czasach, gdy zmiany nadchodzą i mijają tak szybko, jak jeszcze nigdy dotąd, gdzie tradycyjne podejście nie sprawdza się, a decydentem jest konsument?

Smart Aarhus proponuje alternatywne rozwiązania prowadzące do wypracowania rozwiązań dla miast. Poprzez współpracę pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym, obywatelami, biznesem i instytucjami edukacyjnymi wspólnie tworzymy szansę na to, by pokonać wyzwania stawianej przed nami każdego dnia.

Smart Arhus to platforma dla każdego, chce być częścią tej cyfrowej przestrzeni*.

WIZJA:

Smart Aarhus to nowy sposób myślenia w celu stworzenia trwałych i zrównoważonych innowacji miejskich i osiągnięcia wzrostu gospodarczego. Jest to model oparty na zaangażowaniu interesariuszy poprzez partnerstwo.

Smart Aarhus to cyfrowy świat stworzony w celu generowania wartości i pomocy w rozwiązywaniu problemów społecznych, środowiskowych i ekonomicznych.

Realizacji zrównoważonego rozwoju miasta towarzyszy dbałość o harmonijne połączenia i relacje nowego ze starym na każdym etapie procesów decyzyjnych.

Platforma Made with Aarhus jest sposobem wymiany informacji, wartości i danych pośród klientami i partnerami. Etykieta Made with Aarhus oznacza, że firma lub organizacja wykorzystuje model partnerstwa, angażuje obywateli, stosuje podejście międzysektorowe i działa we wspólnym celu, by tworzyć lepsze,  bardziej zrównoważone miasto. Samo miasto Aarhus jest bardzo aktywnym inicjatorem nowatorskich działań na wielu platformach społecznych, naukowych i biznesowych.

Ja, ty, my

Smart Aarhus jest nowym sposobem przekształcania potencjału miasta. Partnerzy przedsięwzięcia są zobowiązani do koordynacji inicjatyw w różnych sektorach i organizacjach. Chodzi o to, aby zerwać z tradycyjnymi metodami podejmowania decyzji i współpracy poprzez tworzenie nowych zespołów i partnerstwa dla każdego projektu.

Wszystkie projekty w ramach Smart Aarhus mają na celu stworzenie ram dla trwałego i zrównoważonego rozwoju miasta i oparte na tzw. zasadach Smart Aarhus:

  • Rozwiązywanie problemów społecznych. Wyzwania te wymagają śmiałych działań i alternatywnego myślenia, mobilizując zasoby, które tworzą trwałe i zrównoważone rozwiązania.
  • Wzmacnianie gospodarki cyfrowej i tworzenie miejsc pracy. Z tego powodu projekty w ramach Smart Aarhus posiadają wyraźny potencjał gospodarczy i możliwość wpływania na wzrost gospodarczy Danii.

Jak pracuje się dla Smart Aarhus

Nowe, ambitne postrzeganie tradycyjnych ról obywateli, sektora publicznego i przedsiębiorstw prywatnych to sposób, by obywatele i przedsiębiorstwa byli skłonni przyjąć wyższy poziom odpowiedzialności za to jak i gdzie żyją; sektor publiczny zobowiązany jest stworzyć optymalne warunki dla tej współpracy – przykładem takiego działania jest na przykład wymiana danych możliwa dzieki specjalnej platformie online, która pozwala nie tylko pozyskac potrzebne informacje .

Warunkiem powodzenia projektu jest otwartość i zaangażowanie zainteresowanych stron. Demokratyczny aspekt tego procesu w przyszłości przełoży się na bardziej trwały i zrównoważony efekt.

Wszyscy zaangażowani w projekt musza także wykazywać gotowość do eksperymentowania – dlatego postawiono tu na projekty pilotażowe pozwalające ocenić, czy dane rozwiązanie sprawdzi się (a jeśli nie, to czy jest szansa na poprawki).

Praca na rzecz Smart Aarhus jest realizowana przez kilka głównych projektów:

  1. City Pulse

To Internet Przedmiotów analizowany w rzeczywistym czasie służący różnym aplikacjom dla Smart City. Te innowacyjne aplikacje łączą w sobie integrację Internetu Przedmiotów z internetem ludzi. Projekt ten zidentyfikował 101 scenariuszy inteligentnego miasta oraz zestaw rozwiązań dla tych scenariuszy wypracowanych na podstawie analizy Wielkich Danych.

Niezbędne dane ilustrujące nieskończoną ilość zachowań i reakcji mieszkańców w relacji z różnymi przedmiotami, budynkami, zdarzeniami środowiskowymi oraz społeczno-ekonomicznymi zbierane są poprzez tysiące specjalnie dedykowanych czujników elektronicznych. Czujniki takie instalowane są w różnych miejscach miasta: w budynkach, na skrzyżowaniach, wzdłuż ulic, w parkach, terenach sportowych i rekreacyjnych itp.

W celu upowszechnienia ogólnej wiedzy o programie Smart City w kontekście zrównoważonego rozwoju miasta Aarhus projekt City Pulse wydał bardzo popularny komiks pt. Internet Przedmiotów.

  1. Open Data Aarhus – portal oferujący dostęp do danych.

Ten kluczowy projekt stworzono w celu zapewnienia łatwego i powszechnego dostępu do danych, ponieważ przytłaczająca ilość informacji z gminy, regionu, instytucji oświatowych i firm – teoretycznie jawnych i dostępnych bezpłatnie – w praktyce jest trudno osiągalna. Dane zawierają informacje z różnych dziedzin: od ruchu ulicznego, zanieczyszczenia atmosfery do informacji zdrowotnych i sportowych. Informacje te są cenne choćby dlatego, że mogą być stosowane jako surowy materiał pomocny przy tworzeniu nowych aplikacji i zastosowań. Dlatego też przedsiębiorstwa i osoby fizyczne mają – za pomocą portalu internetowego – nieograniczony dostęp do danych, które mogą wykorzystać do tworzenia nowych usług. Usługi te z zasady muszą odpowiadać na potrzeby obywateli i przedsiębiorstw.

  1. Internet Week Denmark – tygodniowy festiwal Internetu.

W ramach festiwalu odbywającego się w Aarhus trwają prezentacje, dyskusje, warsztaty i wiele imprez skupiających wszelkie podmioty interesujące się Internetem i jego znaczeniem dla innowacji i wzrostu. Jest to okazja do debaty na temat niezliczonych możliwości, jakie Internet oferuje zarówno firmom, jak i osobom prywatnym, które mogą przyczynić się do tworzenia miejsc pracy i rozwoju w Aarhus.

  1. Aarhus Challenges – poszukiwanie konkretnych rozwiązań.

Projekt „Aarhus Challenges” dotyczy umiejętności wspólnego rozwiązywania poważnych i szeroko pojętych wyzwań społecznych. Firmy, organizacje i instytucje oświatowe umożliwiają swoim pracownikom, uczniom i studentom znalezienie wspólnych, konkretnych odpowiedzi na niebagatelne i problematyczne zagadnienia społeczne.

Wszystkie przedstawione projekty mają za zadanie pomóc odpowiedzieć na wiele skomplikowanych dla miasta pytań. Platformy działają cyfrowo w Internecie, celem zwiększenia dostępności do efektów tej współpracy.

Grupy robocze, czyli w tłumie siła

Ważną częścią Smart Aarhus jest praca w grupach roboczych. Zaangażowani społecznicy rozwiązują różnorakie problemy w dziedzinie bezpieczeństwa, ruchu drogowego, zdrowia, zrównoważonego rozwoju i w wielu innych istotnych obszarach.

Wynikiem tych prac jest spora liczba ciekawych rozwiązań i sugestii opracowanych dzięki dostępności do otwartych danych. Zalecenia grup roboczych stanowią ramy dla dalszych działań w Smart Aarhus, a proponowane rozwiązania są skutecznie wdrażane. Niektóre z grup roboczych działają na zasadach ad hoc, a inne pracują w trybie stałym.

W sieci Sieci

Sieć jest dziś jedną z największych – a może i największą – spójną siecią bezprzewodową, każdego dnia wykorzystywaną w Aarhus przez pracowników, mieszkańców i przyjezdnych. Oprócz stałego zwiększania dostępności Internetu miasto Aarhus planuje znaczne rozszerzenie zasięgu sieci w ciągu 2014 roku, co stworzy nowe możliwości – zwłaszcza w zakresie nowych inteligentnych rozwiązań w mieście.

Partnerzy projektu:

  • Centralne Biuro Regionu Danii w Viborg
  • Urząd Miasta Aarhus
  • firma IT „Systematic”
  • VIA Universytet
  • Instytut Alexandra
  • Instytut Technologii
  • Uniwersytet w Aarhus

* Tumaczenie za www.smartaarhus.eu

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Collegium Mazovia Innowacyjna Szkoła Wyższa.

Spotkanie informacyjne URBACT III

6 lutego 2015 r. w siedzibie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju odbyło się spotkanie informacyjne Programu URBACT III. Wiceminister Paweł Orłowski w swoim wystąpieniu przedstawił korzyści związane z prowadzeniem zintegrowanego rozwoju miast oraz działania ministerstwa w tym zakresie.

„Smart city” to efektywne wykorzystywanie zasobów i potencjałów zarówno w granicach miast,  jak i w ramach ich obszarów funkcjonalnych.

Planowanie Przyjaznego Miasta – porządek wystąpień

Głównym celem przedsięwzięcia jest wypracowanie i promocja zasad zrównoważonego rozwoju na terenach zurbanizowanych. Warunkiem zrównoważonego rozwoju jest umiejętność współpracy międzyludzkiej i międzyinstytucjonalnej, sztuka budowania partnerstwa i współrządzenia dla realizacji wspólnych interesów.

Moderator: dr Maciej Borsa, Szkoła Główna Handlowa – Katedra Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego, Prezes Zarządu Towarzystwa Urbanistów Polskich Oddział Katowice.