Instytuty badawcze cierpią na brak pieniędzy – dotacje z budżetu państwa znacznie spadły. Na posiedzeniu komisji sejmowej przedstawiciele instytutów badawczych apelowali o podniesienie kwot dotacji.
Obecnie w Polsce działa 116 instytutów badawczych prowadzących badania naukowe i prace rozwojowe ukierunkowane na wdrożenie i zastosowanie w praktyce. Podobnie jak wydziały uczelni czy instytuty PAN otrzymują one z budżetu państwa tzw. dotację statutową.
W czwartek Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przekazało dane, które dowodzą, że z roku na rok wielkość tej dotacji spada. W 2012 roku instytuty badawcze otrzymały łącznie z budżetu państwa ponad 654 mln zł. W roku 2013 mniej – blisko 516 mln zł, a w roku 2014 dotacja w wyniosła niespełna 455 mln zł.
– Widać potrzebę zwiększenia dotacji statutowej w instytutach badawczych. Co prawda przychody instytutów w 2013 roku wyniosły 6,4 mld złotych, a dotacja statutowa sięgnęła 516 mln zł, czyli stanowiła tylko 8,6 proc. dochodów, jest to jednak ważna pula pieniędzy, która napędza instytutom możliwość zwiększenia przychodów poprzez udział w projektach krajowych i międzynarodowych – powiedział w czwartek podczas posiedzenia podkomisji stałej ds. ekonomiki edukacji i nauki przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych Leszek Rafalski.
Zaznaczył, że instytuty badawcze mają duże ambicje, żeby zaistnieć w unijnym programie Horyzont 2020, niestety przygotowanie do udziału w jednym z projektów w Horyzoncie 2020 kosztuje kilkadziesiąt tysięcy złotych. Nieco mniejszych kwot (ok. kilkanaście tysięcy zł) zespoły badawcze potrzebują na przygotowanie wniosków do konkursów krajowych Narodowego Centrum Nauki czy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
– Mamy świadomość, że finansowanie z dotacji statutowej na przestrzeni ostatnich dwóch lat uległo wyraźnemu zmniejszeniu. Rok 2012 jest o tyle niedoskonałym punktem odniesienia, bo był jeszcze rokiem względnej obfitości środków, jeśli chodzi o budżet nauki” – powiedział w czwartek wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Marek Ratajczak. „Mam pełną świadomość, że nawet te instytuty, które mają duże przychody z innych źródeł niż dotacja statutowa, nie wszystko mogą z tych źródeł finansować. Stąd bardzo istotna jest rola samej dotacji statutowej.” – mówił Ratajczak.
Przypomniał, że w 2014 roku na niższą dotację dla instytutów badawczych miała wpływ ocena parametryczna jednostek naukowych (http://www.nauka.gov.pl/ocena-parametryczna-jednostek-naukowych/), przeprowadzona w roku 2013. W porównaniu z poprzednią parametryzacją mniej instytutów otrzymało kategorię najwyższą. W 2013 roku najwyższą kategorią A+ i A mogło pochwalić się 71 instytutów badawczych, a w roku 2014 już tylko 43. „To się przełożyło na wymiar przyznawanej tym jednostkom dotacji” – zaznaczył Ratajczak.
Przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych podkreślił, że jego środowisko miało szereg krytycznych uwag wobec kryteriów oceny jednostek naukowych. W poprzednich kryteriach w naukach technicznych brakowało punktacji za udział w projektach międzynarodowych. Rada złożyła więc 10 propozycji zmian tych kryteriów zarówno do dokonującego oceny Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych, jak i resortu nauki.
Wiceminister Ratajczak zaznaczył, że w założeniach budżetu, który ma być już niedługo skierowany do parlamentu, w części przeznaczonej na naukę przewidziane są środki o ponad 10 proc. większe niż w roku 2014. „Zakładamy, że część tych środków zostanie również przeznaczona na dotację statutową” – powiedział Ratajczak.
Przypomniał też, że w roku 2015 dotacja statutowa będzie trochę inaczej dzielona niż do tej pory. Pieniądze przyznawane instytucjom naukowym z budżetu państwa będą uzależnione właśnie od jakości prowadzonych badań i przyznanej jednostkom kategorii naukowej. Zniesiona zostanie tzw. stała przeniesienia, czyli kwota „przeniesiona” z poprzedniego roku. (PAP)
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Collegium Mazovia.
